محمدرضا جعفری؛ ایرج جباری؛ حاجی کریمی
چکیده
در حوضه دشت موسیان آبراهههای متعددی وجود دارد که بهطور مرتب مسیر جریانهای سطحی را تغییر داده، خسارتهای فراوانی برای ساکنین این حوضه بهبار میآورد. یکی از روشهای جلوگیری و یا کاهش خطرات تغییر الگوی جریان، مهار و پخش جریانهای سطحی بر روی مخروطافکنههای نفوذپذیر، اجرای عملیات سازهای و بیولوژیکی میباشد. بنابراین، ...
بیشتر
در حوضه دشت موسیان آبراهههای متعددی وجود دارد که بهطور مرتب مسیر جریانهای سطحی را تغییر داده، خسارتهای فراوانی برای ساکنین این حوضه بهبار میآورد. یکی از روشهای جلوگیری و یا کاهش خطرات تغییر الگوی جریان، مهار و پخش جریانهای سطحی بر روی مخروطافکنههای نفوذپذیر، اجرای عملیات سازهای و بیولوژیکی میباشد. بنابراین، دو هدف در این پژوهش دنبال میشود: اول، مقایسه تغییرات الگوی جریان دشت موسیان در عرصه پخش سیلاب و عرصه مجاور (شاهد) که هیچگونه اقدامات سازهای و بیولوژیکی در آن انجام نشده است. دوم، ارزیابی تأثیر این تغییرات در دینامیک و کاربری اراضی منطقه میباشد. برای این منظور، از تصاویر ماهوارهای لندست هفت و هشت سنجندههای +TM ،ETM ،ETM بهترتیب مربوط به سالهای 1376، 1380 و 1392 استفاده شد. همچنین، روابط بین کمیتهای مورفولوژیکی در عرصه پخش و شاهد قبل و بعد از پخش سیلاب محاسبه شد. سپس، تأثیر تغییرات الگوی جریان در دینامیک و کاربری اراضی منطقه ارزیابی شد. نتایج بهدست آمده نشان داد، عملیات سازهای و بیولوژیکی عامل اصلی تغییر الگوی جریان در این دشت است. روابط بین کمیتهای مورفولوژیکی قبل و بعد از پخش سیلاب نشان داد که شاخص تراکم زهکشی از 1.5 به 0.94 کیلومتر بر کیلومتر مربع و نسبت انشعاب از 3.11 به 11.45 تغییر یافته است، که بیان کننده ثبات الگوی جریان در عرصه پخش سیلاب نسبت به شاهد میباشد. کنترل و کاهش سیلاب، تغذیه متوسط سالانه 9.1 میلیون مترمکعب، روند کاهشی میانگین نفوذپذیری در عرصههای پخش و شاهد بهترتیب نفوذ پایه 13.57 و 17.95 سانتیمتر بر ساعت، کاهش ذرات شن و افزایش ذرات رس و سیلت در عرصه پخش نسبت به شاهد، افزایش سطح زیرکشت در حدود 2410 هکتار، افزایش تولید علوفه 109 کیلوگرم بر هکتار، افزایش 254181 اصله درخت و تعداد 62 حلقه چاه از دیگر نتایج تأثیر تغییر الگوی جریان در دینامیک و کاربری اراضی منطقه موسیان است.